Het is lang geleden dat Nederland een premier had die aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft gestudeerd. De laatste was de Groninger Schelto van Heemstra, kabinetsleider in 1861. Voor recenter politiek succes van RUG-alumni moet de blik naar het buitenland worden gericht. De oud-premier van de Nederlandse Antillen, Etienne Ys, en oud-premier van het Afrikaanse Burkina Faso, Paramanga Ernest Yonli, hebben Groningen op hun cv staan. En misschien komt Hongarije binnenkort ook op dat lijstje.
Attila Mesterházy heeft nog een lange weg te gaan, maar de leider van de Hongaarse Socialistische Partij hoopt volgend jaar de verkiezingen in zijn land te winnen. Volgens de oppositieleider bewijst premier Viktor Orbán het Centraal-Europese land geen dienst. “Zijn beleid is echt krankzinnig”, zegt Mesterházy in een gesprek op zijn partijkantoor in Boedapest.
Mesterházy studeerde in 1997 een half jaar in Groningen. De Hongaar volgde enkele vakken aan de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen. Mesterházy koos voor een studie in Nederland omdat hij zijn Engels wilde verbeteren. “Studievrienden in Hongarije vertelden dat zij met veel plezier in Groningen hadden gestudeerd. Ze prezen de kwaliteit van het onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen”, aldus Mesterházy. Later zou Mesterházy zijn vrienden gelijk geven: hij noemt het onderwijsniveau ‘buitengewoon’ – zeker vergeleken met het onderwijs in zijn eigen land destijds.
In Hongarije is momenteel een discussie gaande over hoe hoogopgeleide Hongaren moeten worden verleid om niet te emigreren. Dat is een groot probleem, erkent Mesterházy. “Als je een jongeman die naar het buitenland gaat, vraagt wanneer hij terugkomt, antwoordt hij meestal: nooit. Ik ben blij dat we studenten de kans kunnen geven om een tijd in het buitenland te wonen. Ik heb het ook gedaan, niet alleen in Nederland maar ook in Spanje, en dat was een geweldige ervaring. Maar kom daarna terug”, zegt Mesterházy.
Volgens de socialistenleider heeft de huidige rechtse regering, die sinds 2010 aan de macht is, het land niet aantrekkelijk genoeg gemaakt om jongeren binnenboord te houden. De werkloosheid ligt net onder 11 procent en het land heeft moeite om het begrotingstekort onder de 3 procent te houden, zoals Europese landen aan elkaar hadden beloofd.
De regeringspartij Fidesz kan nu rekenen op de steun van tweederde van de zetels in het parlement en is ook in peilingen nog altijd de grootste partij (hoewel de helft van de kiezers zweeft). De Hongaarse Socialistische Partij was sinds 2002 aan de macht in een coalitieregering, tot zij bij de verkiezingen van drie jaar geleden hard werd afgestraft door de kiezer.
Maar, zegt Mesterházy, hij wil zijn volk geen grootse beloftes doen. “Ik wil mensen niet de indruk geven dat ik zo wijs ben, dat als ik premier ben, ik zomaar even alle problemen kan oplossen. Het makkelijkst voor mij als socialist zou zijn om in 2014 meteen de sociale uitgaven te verhogen. Maar dat zal niet lukken.”
Wat de Hongaarse politicus zich nog vooral herinnert aan zijn Groningse tijd is het grote aantal jongeren in de stad. “Het leven in Groningen was heel levendig en ik kan me herinneren dat de meerderheid van de inwoners erg jong was, veelal onder de 35. Daar werd ik erg blij van”, aldus de zelf ook nog jonge politicus. Mesterházy vierde op de dag van het interview zijn 39e verjaardag.
Gepubliceerd in het Dagblad van het Noorden op donderdag 21 februari 2013
Peter Teffer 