Vijf mini-essays over films die zich in de nabije toekomst afspelen en of we de innovaties binnenkort in het echt kunnen verwachten.
2015: hoverboard
Het is bijna 2015, het jaar waarin Back to the Future 2 zich afspeelt. Vorig jaar konden 1.500 mensen hun spaargeld opmaken bij een veiling voor replica’s van de Nike Mag (“Power laces. All right!”). Maar de hoverboard van Marty McFly laat op zich wachten. De Facebookpagina ‘Its 2010, where the hell is my hoverboard!?‘ kreeg al 144.000 likes. De stand van de huidige technologie is echter nog lang niet zo ver dat een zwevend skateboardachtig apparaat het gewicht van een mens kan dragen. Slate.com zette een aantal initiatieven op een rij: Franse onderzoekers kwamen het dichtst bij, maar hun board zweeft alleen bij min 200 graden en boven een magnetisch spoor. Speelgoedfabrikant Mattel heeft eerder dit jaar overigens wel een officiële replica in de verkoop gedaan, maar die kon niet zweven. Voor de echte fans overigens geen beperking, want de Back to the Future™ Hoverboard (Prop Replica) is inmiddels uitverkocht.
2017: humanoids
In de film Surrogates gebeurt waar cyberpessimisten zoals Andrew Keen en Sherry Turkle voor waarschuwen: niemand verlaat nog zijn huis en communiceert alleen nog via een elektronisch medium. In dit geval een perfect lijkende robot. De personages uit Surrogates sturen in 2017 alleen nog hun humanoids de straat op. De komende jaren hoeven we dat echter nog niet te verwachten. Er zijn robots die zelfstandig kunnen lopen, zoals de ASIMO, en er zijn robots die verbluffend realistisch op mensen lijken, zoals de Geminoid-robots van Hiroshi Ishiguro. Vorig jaar heb ik in Denemarken de Geminoid-DK ontmoet, een zeer gedetailleerde kopie van onderzoeker Henrik Schärfe. Het was een rare gewaarwording om alleen met de robot in een kamer te zitten en Schärfe ervaart de robot ook als zijn tweede lichaam. Maar gedetailleerde robots als de Geminoid kunnen (nog) niet lopen, en dat lijkt momenteel ook geen slim plan. Die dingen kosten meer dan 100.000 euro en je wilt niet dat zoiets per ongeluk onder de tram komt.
2019: klonen
Regisseur Michael Bay vond één Scarlett Johansson niet genoeg. In de film The Island (zich afspelend in 2019) speelt zij een kloon. Ze is, net als medekloon Ewan McGregor, gekweekt voor het geval hun ‘echte’ evenknieën iets overkomt. Een soort levend reservelichaam. In de echte wereld lijkt dat nog ver weg. Wetenschappers zijn voorzichtig met het melden van doorbraken in het klonen van mensen sinds Woo Suk Hwang werd ontmaskerd. Deze Zuid-Koreaan claimde dat hij stamcellen had gewonnen uit gekloonde menselijke embryo’s, maar dat bleek niet waar. Toch gaat het onderzoek door en lijkt het een kwestie van tijd voordat menselijke klonen technisch mogelijk zijn. Maar de kans dat iedereen zijn eigen Scarlett krijgt is momenteel nihil. Ethisch kleven er gigantische bezwaren aan het klonen van mensen en er is politiek dan ook geen draagvlak voor. In 2009 kregen twee Nederlandse artsen een boete van 22.000 euro omdat ze patiënten met stamcellen behandelden.
2020: emigratie naar Mars
Half november werd dankzij het Marsautootje Curiosity bekend dat de atmosfeer van Mars genoeg straling tegenhoudt om niet dodelijk te zijn voor rondwandelende mensen. Volgens de film Mission to Mars komt er zo’n bemande missie in 2020. Ondernemer Elon Musk uitte zich onlangs in Wired optimistisch over het plan van zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX voor “een next-generation raket die goedkopere brandstof gebruikt en volledig herbruikbaar is”. Want dat is het probleem: al lukt het om Mars te bereiken, de terugweg is nog veel moeilijker. Hoeft ook niet, zeggen de initiatiefnemers van Mars One. Zij willen in 2023 een viertal kolonisten naar Mars sturen. Medeoprichter Bas Lansdorp noemt het project “emigratie”. Plannen voor een bemande missie naar de rode planeet zijn trouwens decennia oud. Begin jaren vijftig schreef de Duitse wetenschapper Wernher von Braun al het boek Das Marsprojekt, met daarin een plan voor een Marsreis. Die had in 1965 plaats moeten hebben.
2027: onvruchtbaarheid
De plot uit Children of Men is niet uitgekomen: in tegenstelling tot in de film zijn er sinds 2009 gewoon nog kinderen geboren. De reden van de wereldwijde onvruchtbaarheid wordt door filmmaker Alfonso Cuarón bewust niet gegeven. De kracht van de film, die zich afspeelt in 2027 is dan ook de weergave van welke gevolgen massale onvruchtbaarheid voor de wereld zou hebben: hopeloosheid, angst en apathie. Zou het een bacterie kunnen zijn geweest? Een bacterie als MRSA wordt immers steeds resistenter. Die bacterie, ook wel ‘ziekenhuisbacterie’ genoemd, is vooral te vinden in ziekenhuizen en andere plekken waar veel antibiotica worden gebruikt, zoals boerderijen. Wetenschappers proberen wel om medicijnen te ontwikkelen die de bacterie aankunnen, maar als in een kat-en-muis-spel verschijnt er dan vaak toch weer een variant die resistent is.
Gepubliceerd in Bright 49, december 2012-januari 2013
Peter Teffer 