Australië werkt aan een internetfilter

Zwarte lijst met verboden sites

Het internetfilter moet sites met ‘obscene’ en ‘criminele’ inhoud blokkeren. Google is tegen het plan. En Australiërs gaan morgen de straat op om te protesteren.

Wie het internet probeert te controleren, krijgt de webgemeenschap op zijn dak. De Australische minister Stephen Conroy (Communicatie) is de vijand van de internetcommunity geworden met zijn plan om een filter in te stellen om sites met „obscene” en „criminele” inhoud te blokkeren. Een zoekopdracht naar zijn naam levert inmiddels als tweede resultaat op: ‘Stephen Conroy: Minister for Fascism’. Deze week keerden de Amerikaanse internetbedrijven Google en Yahoo zich tegen het plan en morgen gaan Australiërs de straat op om te protesteren tegen het intetnetfilter.

Sinds de doorbraak van het internet in de jaren negentig worstelen regeringen met de vraag hoe illegale praktijken op internet aan te pakken. De Australische regering wil alles filteren wat volgens beoordelingsorganisatie National Classification Board valt onder ‘RC’, refused classification. Dat zijn ook „gedetailleerde instructies voor, of aanmoediging van misdaad, geweld of gebruik van illegale drugs”. Het doel van de regering is vooral om te voorkomen dat kinderen, maar ook volwassenen, per ongeluk op een website stuiten met obscene inhoud.

Minister Conroy vroeg Google om hulp. Als het Australische filter websites moet controleren waar veel bezoekers op afkomen, zoals Googles videosite YouTube, zal dat ten koste gaan van de snelheid. Daarom wilde Conroy dat Google YouTube vrijwillig zou filteren. Vorige week kwam het antwoord: nee.

Google weert op YouTube al „ongepaste” video’s. Als bezoekers het bedrijf wijzen op filmpjes met seks of „haatdragende retoriek”, worden deze verwijderd. De classificatie van de regering is volgens Google en Yahoo te ruim. „RC omvat een grijs gebied, waaronder instructies van misdaden als graffitispuiten tot politiek controversiële misdaden als euthanasie. Het is essentieel voor een democratie dat deze onderwerpen deel uitmaken van het publieke debat”, zei Iarla Flynn van Google Australia vorige week tegen The Sydney Morning Herald. Eind vorig jaar wees Flynn er al op dat homoseksualiteit in sommige Australische deelstaten tot voor kort nog een misdaad was. „Politieke en sociale normen veranderen. Een open internet helpt dat mogelijk te maken.”

Conroy wees erop dat Google zich ook in andere landen aan de wet houdt. „Google filtert op dit moment enorme hoeveelheden materiaal voor de Chinese en de Thaise regering”, aldus de minister van Communicatie. Die opmerking vond Flynn niet „behulpzaam of relevant”.

Australië wil al jaren het systeem invoeren dat internetproviders verplicht om sites met ‘RC-inhoud’ te blokkeren. Het plan kwam vorig jaar negatief in het nieuws toen een website de zwarte lijst publiceerde van websites die gefilterd zouden worden. Daarop stonden onder meer sites van een tandarts en een Nederlandse rijschool. Dit was volgens Conroy niet de echte lijst, maar hij erkende dat onschuldige websites op de zwarte lijst zijn terechtgekomen. Dit zou zijn gebeurd nadat die sites waren gekaapt door de Russische maffia.

De regering geeft toe te worstelen met de zwarte lijst die niet ter controle openbaar wordt gemaakt, een van de voornaamste kritiekpunten. Conroy: „Je kunt titels bekendmaken van verboden boeken en films, maar als je een lijst met verboden websites publiceert, geef je er ook toegang toe.”

Volgens Michael Meloni, blogger van de site Somebody Think of the Children, heeft het plan het karakter „alsof het op de achterkant van een servetje is opgeschreven”, schrijft hij per e-mail. „Een internetfilter kan binnen enkele minuten worden omzeild”, aldus Meloni. In landen waar de regering het internet strak redigeert, zoals China en Iran, lukt het burgers ook vrij gemakkelijk om de cyberbarrières te doorbreken.

Dat er andere manieren overblijven om toch aan bijvoorbeeld kinderporno te komen, is voor Conroy echter geen reden om dan maar niets te proberen. „Dat sommige minderjarigen aan alcohol weten te komen, is ook geen reden om de alcoholwet aan te passen.” De regering wil het filter in 2011 hebben ingevoerd. Voor die tijd zijn er mogelijk nog wel verkiezingen in Australië. Hoewel het plan waarschijnlijk geen verkiezingsthema zal zijn, hebben de twee grootste oppositiepartijen zich ertegen gekeerd.

Een groep die zichzelf Anonymous noemt, legde vorige week uit protest tegen het filter twee Australische overheidswebsites plat. Die groep zit ook achter een oproep op Facebook om zaterdag de straat op te gaan. Een woordvoerder van Anonymous laat per e-mail weten dat nu het moment is om te protesteren. „Sommige mensen van Anonymous denken dat een aanval van hackers helpt, anderen hebben de voorkeur voor een legalere vorm van protest, zoals het evenement [van zaterdag].”

Op Facebook hadden gisteren 740 mensen de optie ‘misschien aanwezig’ aangevinkt bij een van de demonstraties van komende nacht.

Ook andere landen willen internet gaan filteren

Frankrijk: Een van de twee kamers van het Franse parlement heeft deze week een pakket maatregelen aangenomen, waaronder de verplichting voor internetproviders om websites te blokkeren als de overheid dat zegt. Het gaat vooral om sites met kinderporno. Critici gebruiken dezelfde argumenten als in Australië: het filter is makkelijk te omzeilen en het gevaar is groot dat er meer wordt gefilterd dan de bedoeling was. Het voorstel moet nog door de Senaat worden goedgekeurd.

Duitsland: Begin vorig jaar was er in Duitsland ook een plan om het internet verplicht te laten filteren. Minister Ursula von der Leyen kreeg van critici de bijnaam Zensursula en won er de Duitse antiprijs Big Brother Award mee. Na de verkiezingen waarbij de liberale FDP in de regering kwam, is het plan geschrapt.

Nederland: Internetbedrijven in Nederland hebben afgesproken websites met illegale inhoud uit de lucht te halen. Dit gebeurt nu nog op basis van notice-and-take-down: na een klacht wordt de site verwijderd. De minister van Justitie werkt aan een zwarte lijst aan de hand waarvan providers moeten gaan werken. Deze zou in het eerste kwartaal van dit jaar worden gemaakt.

Gepubliceerd op 12 februari 2010 in NRC Handelsblad en op 19 februari 2010 in nrc.next.