De openheid van internet is in gevaar
Door Jan Benjamin en Peter Teffer
De overheid wil providers de mogelijkheid geven om toegang tot sites te beperken. Er is vrees voor verlies van het open karakter van internet.
Rotterdam. Sorry, zegt de postbode tegen zijn klanten. U mag vanaf vandaag geen pakketjes zwaarder dan een kilo meer versturen. Bovendien weigeren wij nog langer kopietjes van cd’s en reclame voor onze concurrenten te bezorgen.
De postbode zou zoiets nooit zeggen, want hij heeft geen inzage in de inhoud van zijn post. Maar internetaanbieders schuiven wel op in die richting. Het moment dat een provider de toegang mag blokkeren tot een illegale website of een digitale dienst (van een concurrent) mag afknijpen, is een stap dichterbij gekomen.
Het ministerie van Economische Zaken stuurde afgelopen vrijdag een concept-wetsvoorstel aan betrokkenen, waarin staat dat providers en telecombedrijven niet langer al het dataverkeer op internet hetzelfde hoeven te behandelen. Marktpartijen zijn blij, maar digitale burgerrechtenbewegingen vrezen dat het open karakter van internet wordt aangetast. In andere woorden: de netneutraliteit staat onder druk.
1 Wat is netneutraliteit?
Netneutraliteit is het principe dat een internetprovider digitale gegevens niet inhoudelijk beoordeelt alvorens ze naar de klant worden gestuurd. Een megabyte aan tekst over huisdieren moet net zo snel worden verstuurd als een megabyte aan muziek. Ook mogen klanten volgens dit principe niet verschillend worden behandeld. Netneutraliteit is een van de belangrijkste principes van voorstanders voor een open internet.
Vint Cerf, een van de ‘vaders van internet’ schreef in 2005 in een brief aan Amerikaanse politici dat internet zo succesvol is geworden omdat het „werd ontworpen zonder gatekeepers”. Ook bedrijven als Google, Microsoft en Yahoo lobbyen bij Amerikaanse politici voor netneutraliteit.
President Obama is voorstander van netneutraliteit, maar vooralsnog is er nog geen wet aangenomen die providers verbiedt om op inhoud te discrimineren. Wetgeving is volgens voorstanders wel snel nodig, na een uitspraak van de rechter deze maand. Toezichthouder FCC sommeerde internetprovider Comcast om zijn gebruikers toegang tot BitTorrent te geven. Comcast had de toegang tot de muziek- en filmruildienst BitTorrent beperkt. De rechter oordeelde echter dat FCC niet de bevoegdheid heeft om netneutraliteit te eisen.
2 Waarom nu dit voorstel?
Nederland moet voor de zomer van volgend jaar zijn telecomwetgeving hebben aangepast aan een nieuwe Europese richtlijn. Die stelt dat providers zelf mogen bepalen welke diensten of websites ze blokkeren, zolang consumenten maar een keuze hebben uit meerdere internetaanbieders. Economische Zaken eist alleen dat providers hun klanten hierover informeren. Doen ze dat niet goed genoeg, dan volgen maatregelen.
3 Moeten wij ons daar druk over maken?
Jazeker, zeggen voorstanders van netneutraliteit. „De openheid van internet is in gevaar”, vindt de Amerikaanse cyberjurist Lawrence Lessig. „Voor uitwisseling van cultuur en wetenschap is netneutraliteit essentieel.”
Volgens de Nederlandse burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom (BOF) zet het wetsvoorstel de bijl aan het vrije internet. Het wetsvoorstel, dat vermoedelijk nog door het huidige demissionaire kabinet wordt ingediend, zet volgens BOF de deur open naar een internet waar je meer moet betalen als je meer websites wilt bezoeken. Netneutraliteit, zeggen voorstanders, is goed voor de innovatie, goed voor de concurrentie en goed voor sociale cohesie. Een internetaanbieder die ook mobiele telefonie verkoopt, kan immers geen concurrerende mobiele beldienst via internet blokkeren. En iedereen heeft online dezelfde rechten.
4 En wat zeggen de tegenstanders van netneutraliteit?
Het reguleren van het dataverkeer op internet is noodzakelijk voor een goede bedrijfsvoering, zeggen veel providers. Het ruilen van muziek en films via zogeheten peer-to-peernetwerken legt een groot beslag op het netwerk. Bovendien, zeggen bedrijven, is het logisch dat klanten die meer betalen betere diensten krijgen.
Meer principiële tegenstanders van netneutraliteit vrezen vooral de inmenging van de overheid op het web. Veel ingenieurs die aan de basis van internet stonden zijn wars van elke bemoeienis van de overheid. Of die nu voor of tegen netneutraliteit is.
Gepubliceerd op 22 april 2010 in nrc.next.
Peter Teffer 