next question
„Amsterdam. De Nederlandse politicus Geert W., die terechtstaat op verdenking van aanzetten tot haat en groepsbelediging…”
Het zal nog een paar maanden duren voordat Geert Wilders wordt vrijgesproken of veroordeeld. René Leisink uit Nijmegen bekeek het proces via de site van de NOS en vroeg zich af waarom media eigenlijk de achternaam van deze verdachte voluit noemen.
De meeste media hebben gedragscodes over de mate waarin de privacy van verdachten (en ook slachtoffers) moeten worden beschermd. Het noemen van de volledige naam van een verdachte die nog niet is veroordeeld, kan schadelijk zijn voor diens reputatie. In het stijlboek met journalistieke principes dat NRC Handelsblad en nrc.next hanteren, staat: „Met naam in de krant staan kan een extra straf zijn en dat moeten we voorkomen.”
Een uitzondering daarop wordt gemaakt als een verdachte zelf de openbaarheid zoekt. De Ombudsman van de NOS schreef daar drie jaar geleden over: „Als mensen er zelf voor kiezen in de publiciteit te komen, dan is er weinig op tegen om in het vervolg hun naam volledig te noemen.”
Zo zocht twintig jaar geleden psychiater Theo Finkensieper zelf de publiciteit. Op televisie en in de geschreven pers trad hij op om tegen te spreken dat hij meisjes in een inrichting zou hebben misbruikt. Nadat hij geregeld op televisie was geweest, was het niet langer nodig om te spreken van Theo F., vonden de media. In 1990 werd hij veroordeeld tot zes jaar celstraf wegens seksueel misbruik.
Ook Wilders heeft in de media en op de website van zijn partij veelvuldig gesproken over het proces tegen hem wegens haatzaaien en groepsbelediging. Daarnaast kent iedereen Wilders. Het NRC Stijlboek schrijft dat van de initiaalregel kan worden afgeweken als de persoon zo bekend is „dat initialen absurd zijn (de oud-topvoetballer Johan C.)”. Is er iemand in Nederland die niet zou weten over wie het gaat bij het lezen van een nieuwsbericht dat zo begint:
Soms wordt een achternaam van een verdachte via internet bekendgemaakt. Ook bij een zaak die internationale aandacht krijgt, is een naam via het web makkelijk te achterhalen. Buitenlandse media noemden bijvoorbeeld de volledige achternaam van Volkert van der G., ook toen hij nog niet was veroordeeld.
Dat is voor NRC echter geen reden om de naam voluit te schrijven: „Dat een naam elders, bijvoorbeeld op internetsites, wél volledig wordt gemeld, ontslaat ons niet van de plicht een eigen afweging te maken.”
Peter Teffer
Gepubliceerd op 2 november 2010 in nrc.next
Peter Teffer 