Verbod op dieselwagens in Brussel had niet onvermijdelijk hoeven zijn

Een verbod op dieselwagens in Brussel is onvermijdelijk, zegt Brusselse minister voor Leefmilieu Céline Fremault in BRUZZ 1592 van 15 november 2017. Maar wat ze er niet bij vertelde, is dat zo’n verbod niet onvermijdelijk had moeten zijn. Het gesjoemel door autofabrikanten met de uitstoot van stikstofoxides, bekend geworden als Dieselgate, kon in Europa gebeuren omdat de autoriteiten niet deden wat ze hadden beloofd.

Al jaren geleden gingen België en de andere EU-lidstaten akkoord met een verbod op sjoemelsoftware. Maar hebben die lidstaten auto’s ooit op de weg getest om dat te controleren? Nee hoor. Dat gebeurde pas sinds september 2015, nádat het schandaal ontdekt werd in de Verenigde Staten. Daar komt nog eens bij dat sinds Belgiës zesde staatshervorming het controleren van de uitstoot van auto’s een regionale bevoegdheid is geworden. Dat maakt het verhaal er niet duidelijker op. Toen ik onlangs op een publiek debat over Dieselgate met politici van federaal, gewestelijk en Brussel-Stad-niveau vroeg welke overheidslaag tegenwoordig wél testen uitvoert, werd er vooral naar elkaar gewezen. Opvallend is de reactie van Fremault in het interview op de bevinding van de Interregionale Cel voor het Leefmilieu (IRCEL), dat een lage-emissiezone weinig zal uithalen tegen het verminderen van stikstofoxides. “Wij zien dat anders. Ik heb vertrouwen in de onderzoekers bij Leefmilieu Brussel, mijn eigen administratie,” zegt Fremault. Als Nederlander ben ik niet al te bekend met de verschillende instanties in België, maar volgens de website van IRCEL bestaat het personeel van die organisatie onder andere uit medewerkers van … Leefmilieu Brussel. Dat Fremault de bevindingen van IRCEL in twijfel trekt, is dus op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Daarbij zijn er meer instellingen die twijfelen aan het nut van lage-emissiezones puur om stikstofoxides terug te dringen, zoals het Nederlandse TNO. Dat komt omdat de EU-stempel Euro 5 of Euro 6 niet goed voorspelt wat de daadwerkelijke uitstoot van een dieselwagen zal zijn.

Dat zeggen trouwens ook ambtenaren van andere Belgische steden. Zowel de stad Antwerpen als Gent gaat er niet vanuit dat de lage-emissiezones in die steden zullen leiden tot een significante daling van stikstofoxiden. Het is verwonderlijk dat Fremault iets anders verwacht voor haar stad.

Ook moeten de “strengere testnormen” die Leefmilieu Brussel verwacht in de juiste context worden geplaatst. Het is correct dat sinds enkele maanden auto’s alleen een goedkeuringscertificaat krijgen als ze een uitstoottest halen die op de weg wordt uitgevoerd – en niet langer alleen in het laboratorium. Maar de komende drie jaar mogen autofabrikanten onder die nieuwe test in plaats van 80 milligram NOx per kilometer, maar liefst 168 mg/km uitstoten. Na 2020 is de nieuwe norm 120 mg/km. Dat besluit is in oktober 2015 in een achterkamertje in Brussel genomen, slechts een maand na het bekend worden van Dieselgate. België ging daar, net als de meeste EU-landen, mee akkoord.

Gepubliceerd in Bruzz #1593, 22 november 2017