next question
Collega’s Thijs Cornet, Eline Turèl en Daan Blacksmit van een Bredaas consultancybedrijf kregen op een vrijdag een lange discussie: is het aantal moleculen constant, of kan het toe- en afnemen?
Eerst even terug naar de middelbare school: een molecuul is de kleinste ‘bouwsteen’ die we kennen en bestaat uit twee of meer atomen die samenwerken op de meest stabiele manier. Twee waterstofatomen plus één zuurstofatoom maken samen één watermolecuul.
„We weten hoeveel water er op aarde is”, vertelt Han Zuilhof, hoogleraar Organische Chemie aan de Wageningen Universiteit. Dus zijn er in totaal ongeveer 8 x 1044 watermoleculen, een acht met vierenveertig nullen, volgens Zuilhof: „Watermoleculen komen veruit het meeste voor, dus het totaal aantal moleculen zal ongeveer 1045 of 1046 zijn.” Het aantal atomen is nog groter: grof geschat 1050 stuks.
Het zijn getallen die je moeilijk voor kunt stellen. Schrijver Bill Bryson probeert het, in zijn boek A Short History of Nearly Everything: Een kubieke centimeter lucht (de grootte van een suikerklontje) bevat 45 miljard miljard (achttien nullen) moleculen. Kijk eens naar buiten en bedenk hoeveel suikerklontjes je uitzicht kan bevatten. Bedenk dan hoeveel suikerklontjes je nodig hebt om de hele wereld te vullen.
Kan het aantal moleculen op aarde toenemen? „Ja, dat kan. En dat gebeurt ook. De aarde trekt stof uit de ruimte aan en er komen meteorieten uit de ruimte”, aldus Zuilhof. Zorgen maken is niet nodig, want verhoudingsgewijs gaat het om een minieme toename.
Een spectaculaire stijging is er wel in het aantal soorten moleculen. „Chemici maken steeds weer nieuwe combinaties, bijvoorbeeld om voor de farmaceutische industrie betere antibiotica te ontwerpen.” Van de 29 miljoen bekende verbindingen wordt een groot deel door de mens gemaakt, zeker 20 miljoen soorten moleculen, schat Zuilhof.
Al met al een hele hoop suikerklontjes, Thijs, Eline en Daan.
Peter Teffer
Gepubliceerd op 17 april 2008 in nrc.next.
Peter Teffer 