Veel oudere lezers zullen zich nog de tijd herinneren dat het internet begin jaren negentig zijn intrede deed. Inmiddels is een hele generatie opgegroeid met het nieuwe medium. Ze weten niet beter. Hun digitale levens zijn onlosmakelijk verbonden met hun offline levens. In de VPRO-documentaire iPod I phone I am portretteert IJsbrand van Veelen deze digital natives. Hoe denken ze over zaken als privacy, sociale contacten, ijdelheid?
Fraai is de mix van klassieke interviews met internetdeskundigen als Mark Deuze en meer intieme gesprekken die de 21-jarige Danielle met generatiegenoten voert over de rol van sociale media in hun levens. Samen met een vriendin bekijkt ze foto’s die ze jaren geleden op sociale netwerksite Hyves had gezet, waarvan veel in dronken toestand. „Die ga je er echt wel afhalen!”
De documentaire bevat veel herkenbare gevoelens en gewoontes. Wie veel muziek luistert op zijn iPod, leeft „in een cocon”, „afgesloten van de buitenwereld”. Tijdens schaarse momenten voor jezelf geniet je niet van de omgeving, maar pak je uit gewoonte je mobiele telefoon. Paradoxaal: we zitten steeds vaker alleen, om contact te hebben met anderen. Samen alleen.
Het mediagebruik is zo’n vast onderdeel geworden van het dagelijks leven, dat we daar nauwelijks nog over nadenken. De toon van de documentaire is niet alarmistisch, maar geeft een aanzet tot serieus nadenken over het digitale leven. Internetexpert Deuze wijst erop dat met het internet vergeten niet meer mogelijk is. „De delete-knop is een illusie.” Hij stelt de kijker interessante vragen: wat gebeurt er met een samenleving die niet meer kan vergeten? En als het sociale leven van de toekomst zich afspeelt op Facebook, kun je dan nog zonder Facebook-profiel? Ook de uit-knop bestaat dan niet.
Peter Teffer
Gepubliceerd op 22 december 2010 in NRC Handelsblad.
Peter Teffer 