Het eerste kwartier bevat weinig nieuws als je Morozov’s boek al hebt gelezen, maar zelfs dan is de Tegenlicht-documentaire van vanavond een aardige inkijk in het denken van deze jonge auteur. Okee, Morozov is af en toe wel erg cynisch over de mensen wier citaten op grote schermen om hem heen worden vertoond. Maar al met al was het kijken van de documentaire de moeite waard. Zie ook: profiel Evgeny Morozov.
Tag: Tegenlicht
Tegenlicht: Google versus China
In de derde aflevering van de China-documentaires van Tegenlicht (gisteravond uitgezonden, hier bekijken), interessante perspectieven van onder andere Jonathan Zittrain (auteur van The Future of the Internet) en Ken Auletta (auteur van Googled), maar ook ruim aandacht voor de Chinese kant van het verhaal. Verrassend open is een vertegenwoordiger van de Chinese zoekmachine Baidu over het moeten censureren.
Tegenlicht-documentaire WikiLeaks (2)
Tegenlicht: De wereld na WikiLeaks
De mensen achter klokkenluiderssite WikiLeaks zeggen dat ze voor totale transparantie zijn. Hoe verandert onze samenleving als dat doel wordt bereikt? In het slot van een tweeluik over klokkenluiderssite WikiLeaks gaat filosoof Rob Wijnberg op bezoek bij drie denkers. De Tegenlicht-documentaire De wereld na WikiLeaks is gelukkig breder dan alleen WikiLeaks en beschrijft het internet als cultureel fenomeen.
De Amerikaan Kevin Kelly, oprichter van het technologieblad Wired en auteur van What Technology Wants (2010), legt uit waarom hij de uitvinding van het internet net zo belangrijk vindt als het beheersen van vuur, en zelfs belangrijker dan het bedenken van het alfabet. Iedereen is met iedereen verbonden en zo verschuift volgens Kelly onze identiteit van een individueel niveau „naar een soort superorganisme”.
In Barcelona vertelt de Canadese mediafilosoof Derrick de Kerckhove dat er een verschuiving plaatsheeft „van een privacycultuur naar een non-privacycultuur”. Moeten we ons daar zorgen over maken? „Ja, natuurlijk!” Maar wie het belangrijker vindt om veel Facebook-vrienden te hebben, heeft daar lak aan.
De Britse schrijver Theodore Dalrymple is het meest negatief over WikiLeaks. Hij wijst op het gevaar van totale openheid. „Mensen zullen huiverig zijn om op te schrijven wat ze echt vinden, maar alleen nog opschrijven wat de autoriteit – in dit geval WikiLeaks – mag weten. Daarmee veroorzaakt WikiLeaks hetzelfde effect als totalitaire regimes.”
En wie geeft WikiLeaks de autoriteit om te besluiten over wat het openbaart? Daar is volgens Kelly geen antwoord op. Want zelfs als je een systeem ontwerpt waarin is bepaald wie beslissingen neemt over wie dat besluit: wie besluit dat dan weer?
Peter Teffer
Gepubliceerd op 24 januari 2011 in NRC Handelsblad
Tegenlicht-documentaire WikiLeaks (1)
Het is maar een klein huisje in IJsland, waar medewerkers van WikiLeaks in het voorjaar van 2010 werkten aan de productie van de video Collateral Murder, over een Amerikaanse helikopteraanval waarbij burgers werden gedood. Een rood puntdak, een porseleinen kat voor het raam, nog wat kerstverlichting. Verder is er niet zo veel te zien.
Het was hier waar de basis werd gelegd voor een reeks roemruchte onthullingen van de klokkenluiderssite. Maar het was ook hier waar de spanningen ontstonden die ertoe leidden dat een aantal belangrijke medewerkers vertrok.
De IJslandse parlementariër Birgitta Jónsdóttir vertelt in de Tegenlicht-documentaire De WikiLeaks code dat zij zich in deze ‘bunker’ realiseerde dat WikiLeaks steeds meer een eenmansoperatie van de Australiër Julian Assange aan het worden was. Volgens Jónsdóttir was Assange soms uren afgeleid door de journalist van The New Yorker die een profiel van hem schreef. Door alle media-aandacht is Assange volgens haar een ander mens geworden. Ze vergelijkt hem met de mythische Icarus: „De media zijn de wind onder zijn vleugels.”
De documentaire reconstrueert de IJslandse link met WikiLeaks, de totstandkoming van een klokkenluiderswet daar en hoe de video Collateral Murder werd geproduceerd. De belangrijkste figuren komen aan het woord: Assange, zijn voormalig plaatsvervanger Daniel Schmitt en de Nederlander Rop Gonggrijp.
Jammer genoeg gaat de documentaire niet over de drie jaar dat WikiLeaks daarvoor al actief was. Zoals een van de betrokkenen zegt: „De focus op Assange is overdreven. WikiLeaks is gebaseerd op zijn ideeën, maar anderen, onbekenden, hebben een enorme impact gehad. Julian had het niet alleen kunnen doen.”
Peter Teffer
Gepubliceerd op 17 januari 2011 in NRC Handelsblad
Peter Teffer 