onderzoeksjournalist
Alweer de vijfde X-Men-film. Vanaf morgen draait hij in de bioscoop, X-Men: First Class. De enige superheld die meer bioscoopfilms op zijn naam heeft, is Batman. Het reservoir aan interessante X-Men-personages waaruit filmmakers kunnen putten, is dan ook gigantisch. Honderden superhelden en -schurken passeerden de afgelopen bijna vijftig jaar de revue in tientallen verschillende stripseries.
De eerste, en origineelste van de drie Marvel-strips die tot nu toe verschenen bij Nona Arte, is het verhaal Marvel Zombies. Daarin zijn superhelden als Spider-Man, Iron Man en Wolverine veranderd in, jawel, zombies.
Het verhaal speelt zich af in een parallel universum dat een kopie is van het ‘echte’ Marvel-universum, met als belangrijk verschil dat de helden in plaats van de wereld te redden zich alleen maar bezighouden met het eten van mensenvlees. Omdat de zombiewereld dus ‘slechts’ een kopie is, kunnen auteur Robert Kirkman en tekenaar Sean Phillips zich uitleven.
Zo wordt X-Men-vijand Magneto (die als een van de weinige nnog normaal is en dus een goeierik) op een gruwelijke wijze verorberd door de Hulk, Spider-Man en andere Marvelfiguren. De dialogen zijn vlot en vaak grappig. De zombies zijn minder eendimensionaal dan hun soortgenoten uit slechte B-films, omdat ze na het eten weer helder kunnen denken.
Dat leidt bij Spider-Man bijvoorbeeld tot zielesmart over het besef dat hij zijn vrouw en tante heeft opgegeten en bij het personage Henry Pym tot ethische vragen over de beangstigend „lekkere” smaak van mensenvlees. Waarna hij een voet afzaagt van een voormalig bondgenoot „omdat ik honger heb”.
Marvel Zombies Nona Arte 112 pagina’s kleur, softcover, €13,50 ****
Gepubliceerd op 7 januari 2011 in nrc.next
Door Peter Teffer
Spider-Man ligt er halfdood bij. Zijn masker is gescheurd, overal sijpelt bloed uit zijn lichaam. Een toepasselijke omslag voor de laatste Nederlandstalige editie van de superheldenserie, die afgelopen maand verscheen. Na dertig jaar vrijwel onafgebroken te zijn verschenen, is het in Nederland afgelopen met de avonturen van de man die zijn krachten kreeg door een beet van een radioactieve spin.
Tussen 1966 en 1976 verschenen er al avonturen van Spinneman, de X-Mannen, de Vier Verdedigers en de Wrekers. Maar in 1979 begon uitgeverij Juniorpress met een reeks vertalingen van superheldenstrips van de Amerikaanse uitgeverij Marvel, die sindsdien vrijwel elke maand in het Nederlands verschenen. Deze uitgaven (zonder de nu knullig klinkende vertalingen van namen) waren voor veel lezers de eerste kennismaking met superhelden-comics, te koop in boekhandel, sigarenwinkel en supermarkt. De originele Amerikaanse edities kochten ze later in stripspeciaalzaken. Toch bleven veel lezers de Nederlandstalige comics kopen. Uit verzamelwoede, nostalgie en vooral vanwege de community avant la lettre waar lezers van Juniorpress toe hoorden. De Juniorpress-edities kenden een levendige brievenrubriek, waarin lezers filosofeerden over de diepere betekenis van de rassenhaat tegen mutanten, twistten over de vraag of tekenaar Bill Sienkiewicz belabberd of briljant was en vertalers wezen op opmerkelijke vertalingen. Een van de vertalers maakte zich bij de lezers onsterfelijk door het poëtische „So be it” te verbasteren tot „Mij best”. Drie jaar geleden leek er een einde te komen aan de superheldencomics in Nederland. Juniorpress zag er geen heil meer in. De populairste helden werd gered door uitgeverij Z-Press. Tijdelijk.
Want hoewel Marvel sinds 2000 in de bios succes na succes scoort, heeft zich dat niet vertaald naar extra lezers. „De economische crisis doet momenteel de verkochte oplages nog verder dalen”, zegt uitgever Robert van Ginhoven van Z-Press op het internetforum weeklydose.com. Maar… Spider-Man-vertaler Olav Beemer schrijft op hetzelfde forum dat „iemand met hart voor de Nederlandse superheldencomics” een doorstart onderzoekt. Superhelden zijn taai.
Gepubliceerd op 1 december 2009 in NRC Handelsblad.
Peter Teffer 