NRC Handelsblad, nrc.next, Superhelden

2017: het jaar dat vertaalde Marvel comics weer verdwenen

Spiderman heette hier nog Spinneman. De X-Men de X-Mannen. En de Avengers de Vergelders. Al in 1966 verschenen de beroemde superheldenstrips van Marvel Comics in het Nederlands. Met wisselend succes brachten uitgevers Nederlandstalige avonturen op de markt van niet-perfecte superhelden, getroebleerd en met een menselijke kant, als Spider-Man, Thor en Iron Man.

In 2015 probeerde Standaard Uitgeverij het opnieuw. Met veel bombarie meldde de Vlaamse uitgever dat het Marvel ging vertalen. „Het Universum van Marvel staat bekend om de ‘360 graden-aanpak’: de comics voeden de films, die op hun beurt de perfecte aarde zijn waarop de games en de merchandisingproducten kunnen groeien”, aldus Standaard.

Bijna twee jaar later is het avontuur voorbij. De uitgeverij wil de vertaallicentie niet verlengen en beëindigt alle acht tweemaandelijkse reeksen. In september 2017 verschenen de laatste edities: Wolverine 10 en Superior Spider-Man 11.

Doorgaan met lezen “2017: het jaar dat vertaalde Marvel comics weer verdwenen”

Advertentie
Achtergrond, nrc.next, Superhelden

Cursusje X-Men voor beginners

Alweer de vijfde X-Men-film. Vanaf morgen draait hij in de bioscoop, X-Men: First Class. De enige superheld die meer bioscoopfilms op zijn naam heeft, is Batman. Het reservoir aan interessante X-Men-personages waaruit filmmakers kunnen putten, is dan ook gigantisch. Honderden superhelden en -schurken passeerden de afgelopen bijna vijftig jaar de revue in tientallen verschillende stripseries.

Doorgaan met lezen “Cursusje X-Men voor beginners”

Achtergrond, nrc.next, Superhelden

Superhelden in het Nederlands nu gebundeld

Uitgeverij Nona Arte vertaalt comics voor de Nederlandse markt

In de bioscoop zijn superhelden in het afgelopen decennium een garantie voor succes gebleken. Sinds in 2000 de film X-Men verscheen, zijn er gemiddeld twee films per jaar uitgekomen die gebaseerd waren op strips van uitgeverij Marvel. De film Iron Man 2 leverde vorig jaar wereldwijd 621 miljoen dollar (474 miljoen euro) op en was in de Verenigde Staten de op twee na meest succesvolle film van het jaar. Voor dit jaar staan drie Marvel-films gepland: Thor, Captain America en X-Men: First Class.

De oorspronkelijke comics hebben het echter moeilijker. De verkoopcijfers zijn vorig jaar in de VS met ruim 5 procent teruggelopen.

Ook in Nederland heeft de superheldenstrip het moeilijk. In 2009 stopte de Nederlandse uitgeverij Z-Press met het vertalen van de maandelijkse series X-Men en Spider-Man. De verkoopcijfers bleven tegenvallen. Daarmee kwam een einde aan een reeks van dertig jaar onafgebroken vertalingen (de meeste uitgegeven door Z-Press’ voorganger Juniorpress).

Toch is er onlangs een nieuwe uitgeverij opgestaan die het aandurft om Marvel-strips te vertalen voor de Nederlandstalige markt. Nona Arte doet het anders dan haar voorgangers Z-Press en Juniorpress en publiceert in plaats van maandelijkse series met vervolgverhalen alleen gebundelde boeken, met min of meer op zichzelf staande verhalen. Nona Arte volgt daarmee enkele andere uitgeverijen van vertaalde strips, waaronder De Vliegende Hollander (Hellboy, Sin City en V for Vendetta) en Silvester Strips (Bone, Walking Dead).

Eind vorig jaar zijn er drie Marvel-bundels verschenen bij Nona Arte, dat werd opgericht door een oud-werknemer van de Italiaanse stripuitgeverij Panini (in Nederland vooral bekend van de plakplaatjes). Nona Arte geeft ook strips uit in Italië en Duitsland. De Nederlandse vertalingen worden gedaan door Peter de Bruin en Olav Beemer, die eerder al voor Juniorpress/Z-Press vertaalden.

Recensies:

Spider-Man: Kravens laatste jacht

Marvel Zombies

Avengers Disassembled

Gepubliceerd op 7 januari 2011 in nrc.next

nrc.next, Striprecensie, Superhelden

Recensie Spider-Man: Kravens laatste jacht

In de klassieker Kravens laatste jacht krijgt de Russische jager Kraven voor elkaar wat hij al jaren probeert: hij weet Spider-Man te verslaan, levend te begraven en vervolgens zijn rol over te nemen als ‘held’ in het Spider-Manpak.

Tekenaar Mike Zeck verbeeldt mooi hoe Spider-Man zich fysiek uit het graf probeert te worstelen terwijl schrijver J. M. DeMatteis de innerlijke worstelingen van zowel Spider-Man als Kraven met veel symboliek beschrijft.

Het verhaal uit 1987 bevat een aardig psychologisch portret van held en schurk en laat het aan de lezer zelf om te besluiten wie uiteindelijk de echte winnaar van het gevecht is.

Spider-Man. Kravens laatste jacht Nona Arte 144 pagina’s kleur, softcover, €15,50***

Gepubliceerd op 7 januari 2011 in nrc.next

Nieuws, NRC Handelsblad, Superhelden

Strips Marvel vertaald

Rotterdam, 19 juni. De superhelden van Marvel spreken weer Nederlands. Na de zomer verschijnt de eerste van tien bundels met vertalingen van Amerikaanse strips van uitgeverij Marvel Comics. Dat hebben de vertalers, Peter de Bruin en Olav Beemer, bekendgemaakt.

De eerste vertaalde uitgave, Marvel Zombies, verschijnt in september. In dat verhaal, dat vijf jaar geleden in de Verenigde Staten verscheen, zijn helden als Wolverine, de Hulk en Spider-Man veranderd in zombies.

Uitgeverij Z-Press verzorgde de publicatie van enkele Nederlandstalige Marveltitels, maar in november vorig jaar verschenen de laatste uitgaven van X-Men en Spider-Man bij Z-Press. „De economische crisis doet momenteel de verkochte oplages nog verder dalen”, zei uitgever Robert van Ginhoven van Z-Press destijds. Nu komt er toch een doorstart. De Italiaanse uitgeverij Panini Comics, die de licentie beheert voor Marvelstrips in Europa, heeft een zijn oud-medewerker Andrea Rivi toestemming gegeven voor een aantal vertaalde uitgaven. Hij zal de strips in Nederland uitgeven onder de vlag Nona Arte, wat ‘negende kunst’ betekent. De verspreiding beperkt zich tot stripspeciaalzaken.

Gepubliceerd op 19 juni 2010 in NRC Handelsblad.

Lees ook deze artikelen over vertaalde Marvel comics:

Spider-Man: Kravens laatste jacht (recensie)

Marvel Zombies (recensie)

Avengers Disassembled (recensie)

Superhelden in het Nederlands nu gebundeld (achtergrond)

 

Nieuws, NRC Handelsblad, Superhelden

Proef van Marvel met strip direct op iPhone

Rotterdam, 7 juni. Uitgeverij Marvel Comics verspreidt eind deze maand voor het eerst een strip in digitale vorm op dezelfde dag als de papieren versie in de winkel ligt. De stap wordt gezien als een mogelijke doorbraak voor digitale comics.

Op 30 juni verschijnt Invincible Iron Man Annual nummer 1 gelijktijdig in de winkel en op de iPhone en iPad, zo maakte de Amerikaanse uitgeverij vrijdag bekend. Marvels strips (onder andere Spider-Man, Iron Man en X-Men) zijn al een aantal jaren digitaal beschikbaar. De maandelijks verschijnende vervolgseries komen echter met een vertraging van minstens een half jaar online.

De kleinere uitgeverij IDW Publishing (Transformers) publiceert al langer digitaal op de dag van verschijning, maar dat nu het populaire Marvel experimenteert met het zogeheten „day and date release” noemen bloggers „historisch” en „een Big Deal”.

Doorgaan met lezen “Proef van Marvel met strip direct op iPhone”

Achtergrond, NRC Handelsblad, Superhelden

Spider-Man kwam voort uit groepsproces

Zaak tussen Marvel en kinderen tekenaar Kirby kan invloed hebben op stripverfilmingen

Wie was de ‘bedenker’ van striphelden Spider-Man en de Fantastic Four? Tekenaar Kirby deed afstand van zijn rechten, maar zijn kinderen eisen geld bij Marvel.

Rotterdam, 18 jan. Een puber met de krachten van een spin, mutanten die in ijs veranderen en een wetenschapper die ook een groen monster is? Niemand had in de jaren zestig van de vorige eeuw kunnen bedenken dat de personages uit de weggooistrips van uitgeverij Marvel Comics veertig jaar later miljoenen euro’s zouden opleveren aan verfilmingen en merchandise. Hadden de makers dat geweten, dan waren er waarschijnlijk wel duidelijker afspraken gemaakt over de auteursrechten. En dan zou er nu geen ruzie zijn tussen Marvel en de nabestaanden van een van zijn meest invloedrijke tekenaars, Jack Kirby.

Doorgaan met lezen “Spider-Man kwam voort uit groepsproces”

Achtergrond, NRC Handelsblad, Superhelden

Einde voor Spinneman

Door Peter Teffer

Spider-Man ligt er halfdood bij. Zijn masker is gescheurd, overal sijpelt bloed uit zijn lichaam. Een toepasselijke omslag voor de laatste Nederlandstalige editie van de superheldenserie, die afgelopen maand verscheen. Na dertig jaar vrijwel onafgebroken te zijn verschenen, is het in Nederland afgelopen met de avonturen van de man die zijn krachten kreeg door een beet van een radioactieve spin.

Tussen 1966 en 1976 verschenen er al avonturen van Spinneman, de X-Mannen, de Vier Verdedigers en de Wrekers. Maar in 1979 begon uitgeverij Juniorpress met een reeks vertalingen van superheldenstrips van de Amerikaanse uitgeverij Marvel, die sindsdien vrijwel elke maand in het Nederlands verschenen. Deze uitgaven (zonder de nu knullig klinkende vertalingen van namen) waren voor veel lezers de eerste kennismaking met superhelden-comics, te koop in boekhandel, sigarenwinkel en supermarkt. De originele Amerikaanse edities kochten ze later in stripspeciaalzaken. Toch bleven veel lezers de Nederlandstalige comics kopen. Uit verzamelwoede, nostalgie en vooral vanwege de community avant la lettre waar lezers van Juniorpress toe hoorden. De Juniorpress-edities kenden een levendige brievenrubriek, waarin lezers filosofeerden over de diepere betekenis van de rassenhaat tegen mutanten, twistten over de vraag of tekenaar Bill Sienkiewicz belabberd of briljant was en vertalers wezen op opmerkelijke vertalingen. Een van de vertalers maakte zich bij de lezers onsterfelijk door het poëtische „So be it” te verbasteren tot „Mij best”. Drie jaar geleden leek er een einde te komen aan de superheldencomics in Nederland. Juniorpress zag er geen heil meer in. De populairste helden werd gered door uitgeverij Z-Press. Tijdelijk.

Want hoewel Marvel sinds 2000 in de bios succes na succes scoort, heeft zich dat niet vertaald naar extra lezers. „De economische crisis doet momenteel de verkochte oplages nog verder dalen”, zegt uitgever Robert van Ginhoven van Z-Press op het internetforum weeklydose.com. Maar… Spider-Man-vertaler Olav Beemer schrijft op hetzelfde forum dat „iemand met hart voor de Nederlandse superheldencomics” een doorstart onderzoekt. Superhelden zijn taai.

Gepubliceerd op 1 december 2009 in NRC Handelsblad.